Koniunktura gospodarcza i mobilizacja społeczna w gminach II

Celem badania jest przeprowadzenie szerokich porównawczych badań rozwoju lokalnego i sprawności samorządów lokalnych polskich gmin (do 50 tys. mieszkańców) nawiązujących do podobnych badań wykonanych w połowie lat 1990. na szerokiej próbie ponad 1000 gmin.

Badania te (szeroko cytowane w polskiej literaturze) wykazały, iż  – po pierwsze – samorządy lokalne okazały się aktywnymi podmiotami inspirującymi rozwój gospodarczy, po drugie – wskazały na szybki proces uczenia się funkcjonowania w nowej rzeczywistości społecznej, politycznej i gospodarczej, oraz – po trzecie – potwierdziły często formułowane hipotezy nt. historycznych uwarunkowań zróżnicowań nie tylko zagospodarowania materialnego i zamożności, ale także sprawności instytucji i postaw społecznych. Badania te pozwoliły także na zidentyfikowanie ówcześnie najważniejszych czynników rozwoju lokalnego, skrótowo ujętych następująco: lider lokalny – elita lokalna – przedsiębiorcy – instytucje wspierania biznesu – współpraca międzygminna – mobilizacja społeczna (w kolejności zgodnej z siłą oddziaływania).

Hipotezy badawcze mówią, iż, po pierwsze, w nowych uwarunkowaniach instytucjonalnych oraz gospodarczych zarówno czynniki rozwoju lokalnego, jak i ich terytorialne zróżnicowanie nie zmieniły się w istotny sposób wobec sytuacji zaobserwowanej u progu polskiej samorządności (w połowie lat 1990.). Hipoteza ta odnosi się do Braudelowskiej koncepcji „długiego trwania”, a jest ona dodatkowo potwierdzona znaczną stabilnością terytorialnego zróżnicowania  procesów rozwoju w Polsce po 1990 r. Kolejna hipoteza twierdzi, iż środki uzyskiwane ze źródeł zewnętrznych (głównie UE) w mniejszym stopniu przyczyniają się do długotrwałego rozwoju lokalnego, z większym zaś do poprawy warunków życia mieszkańców – co jest zgodne z doświadczeniami innych regionów i krajów słabiej rozwiniętych w UE.