Kapitał kreatywny jako czynnik konkurencyjności polskich miast - uwarunkowania i znaczenie w rozwoju regionalny
W niniejszej pracy doktorskiej przeprowadzona została analiza potencjału kreatywnego polskich miast, a w szczególności identyfikacja kapitału kreatywnego oraz analiza jego związku z konkurencyjnością polskich miast w skali krajowej i europejskiej. Zjawisko to analizowane jest w kontekście atrakcyjności polskich miast dla przedstawicieli klasy kreatywnej. Przesłanką dla podjęcia problemu badawczego jest znaczenie kapitału kreatywnego miast jako czynnika konkurencyjności w gospodarce opartej na wiedzy oraz związane z tym wyzwania rozwojowe stojące przed polskimi miastami. Na podstawie koncepcji kapitału kreatywnego Richarda Floridy, pełniącej w tym badaniu rolę teorii wyjaśniającej, sformułowane zostały szczegółowe hipotezy badawcze, które następnie były testowane w poszczególnych etapach badania. W literaturze przedmiotu można spotkać się z wieloma uwagami krytycznymi dotyczącymi kierunków zależności przyczynowo-skutkowych postulowanych przez koncepcję kapitału kreatywnego. Przyjęty model badawczy oraz sposób realizacji badania wykorzystujący różne techniki, narzędzia i źródła danych umożliwił częściową weryfikację tych wątpliwości w kontekście polskich miast. Proces badawczy był okazją do przetestowania teorii w nowym kontekście gospodarczym, geograficznym i społecznym, a jego wyniki stanowią głos w światowej debacie nad istotnością oraz zasięgiem obowiązywania testowanej teorii. Otrzymane wyniki pokazują, że potencjał kreatywny polskich miast rozumiany jako udział klasy kreatywnej wśród ludności w wieku produkcyjnym można określić jako relatywnie słaby. O ile średni udział klasy kreatywnej wśród mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosi 25,7%, to mediana wynosi zaledwie 19%. Analiza struktury klasy kreatywnej i jej koncentracji przestrzennej w polskich miastach jednoznacznie potwierdza dominację Warszawy, Poznania i Krakowa, które tworzą swoisty trójkąt klasy kreatywnej w Polsce. Należy przypuszczać również, że są to główne węzły przepływu kapitału kreatywnego oraz wiedzy. Miasto o najwyższym potencjale kreatywnym w Polsce z udziałem 52,9% klasy kreatywnej wśród osób w wieku produkcyjnym oraz wyraźną dominacją przedstawicieli kreatywnych specjalistów to Warszawa. Taka struktura klasy kreatywnej oznacza, że stolica ma zdolność absorbowania wiedzy z zewnątrz i jej komercjalizacji. Dzieje się to prawdopodobnie za sprawą atrakcyjnych miejsc pracy w sektorze korporacyjno-administracyjnym, który wysysa kadry z bardziej twórczych zawodów. Analizując związek klasy kreatywnej z konkurencyjnością polskich miast można powiedzieć, że komponentem, który determinuje jej wysoką i istotną korelację z składowymi konkurencyjności jest przede wszystkim udział kreatywnych specjalistów. Może to oznaczać, że potencjał najbardziej twórczych pracowników (super-kreatywnego rdzenia) nie jest w pełni aktywowany w procesach gospodarczych i społecznych zachodzących w polskich miastach, a opiera się przede wszystkim na grupie specjalistów, którzy działają raczej w oparciu o standaryzowane procedury. Na podstawie przeprowadzonych analiz jakościowych związek pomiędzy kapitałem kreatywnym polskich miast a ich atrakcyjnością można określić jako przyczynowo-skutkowy. Wyniki analiz ilościowych i jakościowych jednoznacznie potwierdzają, że z perspektywy indywidualnej atrakcyjność miasta związana jest przede wszystkim z rynkiem pracy, a trzy najważniejsze priorytety jeżeli chodzi o wybór zawodu i miejsca pracy przez osoby kreatywne to przyjemne warunki pracy, możliwość samorozwoju oraz zainteresowania, przy czym wysokość wynagrodzeń ma znaczenie drugorzędne. Czynnikami wyodrębnionymi podczas analizy czynnikowej, które mają największe znaczenie w tworzeniu dogodnych warunków dla wykorzystania i przyciągania kapitału kreatywnego do polskich miast są jakość życia i szeroko rozumiana oferta czasu wolnego. Świadczy o tym występowanie istotnych statystycznie dodatnich korelacji pomiędzy zmienną kapitału kreatywnego i czynnikami oferty wolego czasu (umiarkowana) i jakości życia (silna). Czynniki odzwierciedlające wielkomiejski styl życia takie jak bogactwo oferty kulturalnej (względna liczba premier teatralnych), oferta gastronomiczna i kawiarnie są istotne, ale tylko w przypadku grupy kreatywnych specjalistów. Atrakcyjność miasta w kontekście stylu życia unaocznia się w postaci wdrażanych wartości zarówno w miejscu pracy, jak też w codziennym życiu miasta, w tym jak mieszkańcy postrzegają się nawzajem, jak zaspokajają swoje potrzeby, spędzają czas wolny, uczestniczą w konsumpcji.
