Analiza obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją

Badanie realizowane jest w ramach "Pogłębionej analizy obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją oraz świadczenia usług doradczo-konsultacyjnych w zakresie działań naprawczych na rzecz przełamania barier rozwojowych na tych obszarach". Obszary zagrożone trwałą marginalizacją, wg delimitacji zaproponowanej w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR), obejmują łącznie 728 gmin o powierzchni 104,8 tys. km2, które zamieszkuje 6,1 mln mieszkańców. Odpowiedzią na ich specyficzne potrzeby oraz zróżnicowany poziom korzystania z efektów rozwoju kraju w pespektywie do 2020 roku jest projekt strategiczny SOR „Pakiet dla obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją”.

Celem badania jest doprecyzowanie i aktualizacja delimitacji obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją oraz dopasowanie przewidywanej interwencji do specyfiki poszczególnych obszarów. Wynika to z heterogeniczności obszarów problemowych, charakteryzujących się z jednej strony różnicami kategorii i natężenia problemów, jak też z występowania potencjałów rozwojowych i możliwości ich uruchomienia. Projekt opiera się na zastosowaniu podejścia ukierunkowanego terytorialnie oraz modelu dialogu i współpracy z wykorzystaniem metod partycypacyjnych.

Badanie składa się z dwóch etapów. W wyniku pierwszego, zakończonego już etapu prac, przygotowany został raport, w którym m.in. zaproponowano cztery typy podobszarów problemowych: opóźnienia urbanizacyjnego, szoku transformacyjnego, wewnętrzne peryferie oraz pozostałe, a także wskazano ogólne rekomendacje co do potencjalnych ścieżek rozwoju tych obszarów.

Celem drugiego etapu będzie, wypracowanie przez zespół badawczy we współpracy z lokalnymi samorządami i interesariuszami, w wybranych lokalizacjach, zarysów działań („Plany działań”) dla przełamania barier rozwojowych na danym terytorium. Przeprowadzone zostaną konsultacje przygotowanych pakietów działań, wybranych dla każdego z (wypracowanych w I etapie zlecenia) typów obszarów
zmarginalizowanych.

Przyjmując założenia: reprezentatywności względem liczby podobszarów w typach, zróżnicowania pod względem cech różnicujących problemy społeczno-gospodarcze i potencjały rozwojowe oraz położenia w różnych typach środowiska przyrodniczego, do badań terenowych wybrano w ramach obszarów

• szoku transformacyjnego - podobszary: Świdwińsko-kołobrzeski oraz Ełcki,
• opóźnienia urbanizacyjnego - podobszary: Północnobiałostocki oraz Hrubieszowsko-tomaszowski,
• wewnętrznych peryferii - podobszar Włocławsko-kłodawski
• pozostałych obszarów - podobszar Jasielski.