Nowe przestrzenie gospodarcze metropolii. Struktura, funkcje i powiązania obszarów biznesu w Warszawie

Dynamiczne przekształcenia przestrzeni gospodarczej Warszawy obserwowane w ostatnich latach skłaniają do tego, aby zadać pytanie, jaką rolę odegrały w nich rozwój gospodarki informacyjnej, kształtowanie się klasy kreatywnej, a także dotykające stolicę Polski skutki procesu globalizacji. Z geograficznego punktu widzenia szczególnie interesujące jest bliższe przyjrzenie się z jednej strony uwarunkowaniom, przebiegowi i skutkom przekształceń struktury przestrzennej miasta, a z drugiej bliższe zbadanie głównych obszarów koncentracji obiektów komercyjnych w metropolii warszawskiej. Przedmiotem analiz zaprezentowanych w tej książce było zatem zarówno miasto jako całość, jak też jego główne obszary biznesowe. Przeprowadzone analizy dotyczyły przede wszystkim nowych przestrzeni gospodarczych wyznaczanych przez lokalizację nowoczesnych obiektów biurowych czy też coworkingów, czyli miejsc pracy wspólnej, oraz w mniejszym stopniu nowoczesnych centrów handlowych. Z uwagi na to, że przestrzenie te położone są niemal wyłącznie w granicach administracyjnych Warszawy, w badaniach pominięto gminy sąsiadujące z miastem. Należy przy tym pamiętać, że procesy zachodzące w Warszawie – która pod względem powierzchniowym jest jedną z największych gmin metropolitalnych Unii Europejskiej, ustępując tylko dziewięciu innym miastom z Londynem na czele – miały znaczny wpływ na rozwój całego obszaru metropolitalnego, czyli gmin pozostających z nią w ścisłym związku funkcjonalnym (Gorzelak, Smętkowski 2005).
Punktem wyjścia dla przeprowadzonych badań był zrealizowany ponad 10 lat temu projekt pod kierownictwem prof. Bohdana Jałowieckiego Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania kształtowania przestrzeni polskich miast. Jego rezultatem była m.in. opublikowana w 2009 roku monografia Warszawa: czyje jest miasto? (Jałowiecki et al. 2009), ukazująca wybrane przekształcenia struktur funkcjonalno-przestrzennych miasta w dwóch pierwszych dekadach polskiej transformacji, a także reakcje mieszkańców i władz miasta na zachodzące zmiany. Wpłynęło to na zakres czasowy badań przedstawionych w niniejszej monografii, który obejmuje okres po 2008 r., co stanowiło jednocześnie swoistą cezurę związaną z ogólnoświatowym kryzysem gospodarczym. Tym samym wyniki badań pośrednio umożliwiają udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w wyniku tego kryzysu nastąpiła zmiana obowiązującego modelu rozwoju gospodarczego, którego terytorialnym wyrazem jest proces metropolizacji przedstawiony w tej książce w wymiarze lokalnym.