Przestrzenne nierówności oferty edukacyjnej w zdecentralizowanym systemie oświaty. Przypadek Polski

Decentralizacja edukacji, podobnie jak decentralizacja wszelkich usług publicznych, wiąże się z ryzykiem zwiększenia nierówności między jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie ponoszonych nakładów i jakości usług. W większości państw próbuje się temu zaradzić poprzez ustanowienie krajowych standardów usług edukacyjnych oraz redystrybucję środków finansowych, która pozwala zneutralizować wpływ terytorialnych zróżnicowań bazy podatkowej. Niniejsze opracowanie poświęcone będzie analizie skutecznościowych działań w przypadku Polski. W pierwszej części, na podstawie danych panelowych na poziomie gmin, pokazujemy, że mimo różnych instrumentów wyrównawczych stosowanych przez rząd centralny, lokalna baza podatkowa w znaczącym stopniu wpływa na wysokość nakładów przeznaczanych na edukację gimnazjalną. W części drugiej porównujemy liczbę i charakter przedmiotowy godzin lekcyjnych w gimnazjach położonych w najbiedniejszych i najbogatszych gminach. Wedle naszych ustaleń czas nauczania dla uczniów z najbiedniejszych i najbogatszych środowisk nie jest istotnie różny. Nie występują także znaczące różnice wysokości wynagrodzeń nauczycieli. Biedne i bogate gminy różnią się natomiast zakresem indywidualnego wsparcia dla uczniów.